Co to jest nadciśnienie tętnicze?
Ciśnienie tętnicze krwi określa się w milimetrach słupa rtęci – mm Hg. Zapisuje się je w następujący sposób, np. 120/80 mm Hg. 120 odnosi się do ciśnienia skurczowego, a 80 do rozkurczowego. Wystarczy, że tylko jedna wartość jest podwyższona, aby stwierdzić nadciśnienie tętnicze krwi.
Kiedy mówimy o nieprawidłowym ciśnieniu
Najnowsze wytyczne wskazują, że optymalne, czyli najlepsze ciśnienie krwi wynosi poniżej 120/80 mm Hg. Do tej pory uważało się, że nadciśnienie 1. stopnia rozpoczyna się od 140 mm Hg ciśnienia skurczowego lub od 90 mm Hg ciśnienia rozkurczowego. Europejskie wytyczne nadal przyjmują takie wartości, jednak wytyczne amerykańskie wskazują na 1. stopień nadciśnienia tętnicze już od 130 mm Hg ciśnienia skurczowego lub 80 mm Hg ciśnienia rozkurczowego [1,2].
Niezależnie od kraju pochodzenia wytycznych nasze ciśnienie powinno oscylować w granicach 120/80 mm Hg.
Leczenie nadciśnienia tętniczego
Styl życia jest najważniejszy w prewencji nadciśnienia tętnicze. Jeśli pacjent nie jest obarczony wieloma czynnikami ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, to nawet przy 1. stopniu nadciśnienia tętnicze krwi, można początkowo rozważyć jedynie zmianę stylu życia [2].
Jednak jeśli powyższa zmiana się nie uda, to należy wdrożyć farmakoterapię. Jakie leki stosuje się w leczeniu nadciśnienia tętnicze krwi? Są to poniższe grupy:
- Inhibitory konwertazy angiotensyny, np. ramipril, kaptopril, enalapril, perindopril.
- Leki blokujące receptor AT1 dla angiotensyny II, czyli sartany, np. losartan, walsartan, telmisartan.
- Antagoniści wapnia, np. amlodypina, lacydypina, lerkanidypina.
- β-blokery, np. nebiwolol, metoprolol.
- Diuretyki, np. indapamid, hydrochlorotiazyd [2].
Oczywiście nie wszystkie leki można stosować jednocześnie, bo generują one interakcję. Natomiast istnieją pewne grupy leków, które powinno się łączyć.
Strategia leczenia
Zgodnie z najnowszymi wytycznymi, leczenie powinniśmy rozpoczynać od zastosowania małych dawek leków o różnym mechanizmie działania. Aktualnie odchodzi się od terapii nadciśnienia tętniczego jednym lekiem i stopniowego zwiększania jego dawki, chociaż jest to dopuszczalne, np. u młodych osób z niskim ryzykiem sercowo-naczyniowym i 1. stopniem nadciśnienia [2].
Podstawowe leki, które stosuje się w leczeniu nadciśnienia to inhibitory konwertazy angiotensyny (IKA) lub sartany. Tych leków nie można podawać jednocześnie. Do jednego z nich zaleca się włączenie, np. tytułowej amlodypiny, czyli antagonisty wapnia [2].
Jeśli nie osiągamy odpowiedniej kontroli ciśnienia, to kolejnym krokiem jest dodanie trzeciego leku – w tym przypadku diuretyku [2].
Dlaczego amlodypina?
Dlaczego często włącza się amlodypinę? Jest to dihydropirydynowy antagonista wapnia. Ta grupa znalazła swoje miejsce w zaleceniach, gdyż są to leki bezpieczniejsze niż antagoniści niedihydropirydyniowi. Amlodypina jest selektywna w stosunku do naczyń obwodowych i wykazuje mniejsze ryzyko depresji mięśnia sercowego lub zaburzeń przewodnictwa niż niedihydropirydynowe pochodne. Dodatkowo amlodypina zwiększa produkcję tlenku azotu, co ma dodatkowe działania rozszerzające na naczynia [3].
Czy preparaty złożone z amlodypiną są lepsze?
Ciężko uzyskać poprawną kontrolę nadciśnienia, stosując jeden preparat. Jeśli do IKA lub sartanu dodamy amlodypinę, to wyniki po pewnym czasie stosowania leków są znacznie lepsze, niż przy stosowaniu tylko jednego z nich [4,5].
Na lepsze wyniki kontroli ciśnienia tętnicze krwi ma również wpływ to, że działamy na poziomie kilku mechanizmów obniżenia ciśnienia krwi. To efektywniejsze niż stosowanie tylko jednego leku. Badanie ACCOMPLISH pokazało, że zastosowanie IKA z amlodypiną przynosi lepsze efekty niż IKA z diuretykiem tiazydowym. Z tego względu preparaty złożone z amlodypiną powinny być lekami pierwszego wyboru u pacjentów z wysokim i bardzo wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym [6].
Preparaty złożone z amlodypiną są także o wiele bardziej praktyczne niż kilka pojedynczych leków. Pacjent nie musi pamiętać o stosowaniu dwóch lub trzech tabletek. Może przyjąć je jednocześnie w jednym preparacie. Minimalizuje to ryzyko pominięcia dawki leku. Jest to także bardziej wygodne, gdyż pacjent nie musi mieć ze sobą, np. trzech opakowań leku – wystarczy tylko jedno.
Ostatni aspekt to także finanse. Co prawda nie zawsze, ale bywa tak, że preparat złożony jest tańszy niż inne dwa lub trzy leki kupowane osobno.
W Polsce mamy wiele preparatów złożonych z amlodypiną. Znajdziemy leki dwuskładnikowe z IKA lub sartanem oraz amlodypina oraz trójskładnikowe z dodatkiem diuretyków. Są one łatwo dostępne.
Bibliografia
[1] P. K. Whelton, R. M. Carey, G. Mancia, R. Kreutz, J. D. Bundy, i B. Williams, „Harmonization of the American College of Cardiology/American Heart Association and European Society of Cardiology/European Society of Hypertension Blood Pressure/Hypertension Guidelines: Comparisons, Reflections, and Recommendations”, Circulation, t. 146, nr 11, s. 868–877, wrz. 2022, doi: 10.1161/CIRCULATIONAHA.121.054602.
[2] Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym Wytyczne PTNT 2019.
[3] Meredith PA, Elliott HL: Clinical pharmacokinetics of amlodipine. Clin Pharmacokinet. 1992 Jan;22(1):22-31. doi: 10.2165/00003088-199222010-00003. (PubMed ID 1532771).
[4] S. M. Choi, M. J. Seo, K. K. Kang, J. H. Kim, B. O. Ahn, i M. Yoo, „Beneficial effects of the combination of amlodipine and losartan for lowering blood pressure in spontaneously hypertensive rats”, Arch. Pharm. Res., t. 32, nr 3, s. 353–358, mar. 2009, doi: 10.1007/s12272-009-1307-x.
[5] E. Pimenta i S. Oparil, „Fixed combinations in the management of hypertension: patient perspectives and rationale for development and utility of the olmesartan – amlodipine combination”, Vasc. Health Risk Manag., t. 4, nr 3, s. 653–664, cze. 2008.
[6] Single-pill combinations (SPCs) and treatment of arterial hypertension in Poland. Expert consensus statement of the Polish Society of Hypertension and Polish Cardiac Society Working Group on Cardiovascular Pharmacotherapy, 2017.
